Ikebana skomponowana z dźwięków nowy projekt artystyczny Katarzyny Krakowiak-Bałki
W listopadzie br. w niezwykłym kamiennym ogrodzie „Tengoku” („Niebo”) należącym do tokijskiej Fundacji Sogetsu rozkwitną… magiczne dźwięki. Stanie się to możliwe dzięki najnowszemu projektowi artystycznemu Katarzyny Krakowiak-Bałki, zatytułowanemu „Keeping flowers alive. Acoustic ikebana”.
Pełna znaczeń, form i dźwięków „ikebana akustyczna” autorstwa Katarzyny Krakowiak-Bałki zostanie zrealizowana za sprawą współpracy artystki z Instytutem Adama Mickiewicza i Zachętą – Narodową Galerią Sztuki w Warszawie przy wsparciu Instytutu Polskiego w Tokio. Będzie można ją oglądać od 8 do 20 listopada 2024 roku w przestrzeni kamiennego ogrodu należącego do tokijskiej Fundacji Sogetsu, zaprojektowanego przez światowej sławy artystę, Isamu Noguchi. Projekt „Keeping flowers alive. Acoustic ikebana” zostanie zainaugurowany 3-dniowym cyklem koncertów i performance’ów, które odbędą się w dniach 8, 9 i 10 listopada.
Buntownicy spod znaku ikebany
Instalacja Katarzyny Krakowiak-Bałki łączy wielość form w artystyczną, niezwykle złożoną całość, pełną znaczeń i skłaniającą do refleksji. Są tam dźwięki, ale też przestrzeń architektoniczna, natura i tkanina, splatające się w konceptualne, oddziałujące na zmysły dzieło sztuki. Dlaczego autorka nazwała je „ikebaną akustyczną”? Otóż Fundacja Sogetsu zajmuje się kultywowaniem tradycji i upowszechnianiem wiedzy na temat szkoły ikebany Sogetsu. Założona w 1927 roku przez Sofu Teshigaharę, szkoła kwestionowała ówczesną tradycję ikebany, uznając wyższość indywidualnej, niczym nieskrępowanej artystycznej ekspresji. Japońskie dziedzictwo kulturowe stało się inspiracją dla polskiej artystki, prywatnie zapalonej ogrodniczki, która piękno kwiatowych kompozycji odkryła już ponad dekadę temu.
Między pustką z dźwiękami
Na co dzień w „Tengoku” odbywają się prezentacje ikebany, wystawy i wydarzenia artystyczne. Jednak podczas kilkunastu listopadowych dni elektroakustyczna instalacja Katarzyny Krakowiak-Bałki wykreuje w japońskim kamiennym ogrodzie zupełnie nową przestrzeń. Sercem instalacji „Keeping flowers alive. Acoustic ikebana” stanie się czerwona lilia – Lycoris radiata – kwiat obdarzony w kulturze japońskiej wieloma znaczeniami. Jej toksyczne właściwości w zestawieniu ze zjawiskowym wyglądem budują napięcie między czystym pięknem a skrywającym się za nim niebezpieczeństwem.
Integralną częścią instalacji będą dźwięki emitowane z głośników rozmieszczonych w ogrodzie, wykorzystujące jego ukształtowanie i znajdujące się w nim elementy, jak choćby wodę. Dźwięki stanowią artystyczną wizję kształtu roślin i odgłosów natury. Równocześnie artystka sięga po mikrofony kontaktowe, by wzmocnić subtelne, zwykle niesłyszalne dźwięki kwiatów. Przestrzeń ogrodu, stanowiąca tło dla elektroakustycznej kompozycji, zostanie dodatkowo przekształcona za pomocą rzemieślniczo wyprodukowanej plisowanej tkaniny, która reagować będzie na akustykę otoczenia. W efekcie powstanie zdynamizowane, pełne napięć miejsce, w którym dźwięk sąsiaduje z ciszą a forma z pustką. Mistrzowie ikebany Sogetsu twierdzą, że jej istota tkwi nie w samych kwiatach, ale właśnie w pustce między nimi. Zainspirowana tą myślą instalacja artystyczna Katarzyny Krakowiak-Bałki odzwierciedla ducha ikebany.
Artystka udowadnia, że nowoczesne technologie i świat natury mogą współistnieć. Co więcej, czerpiąc z siebie wzajemnie, są w stanie wykreować nowe wartości. Wartości, które nie tylko oddają hołd tradycji szkoły Sogetsu, ale też pięknu życia zaklętemu w kwiatach. Instalacja Katarzyny Krakowiak-Bałki zapewnia zmysłowe doświadczenia, które zachęcają do obcowania z niewidocznymi na co dzień rytmami natury. Ale też przypomina o konieczności jej pielęgnacji i ochrony.
